IPO được biết đến là một trong những hoạt động giúp các công ty tăng uy tín và vốn rất nhanh. Đầu tư vào một đợt IPO có tiềm năng mang lại lợi nhuận hấp dẫn cho người chơi. Tuy nhiên không phải ai cũng biết rõ về IPO. Trước khi quyết định đầu tư, cùng tham khảo bài viết sau của đánh giá sàn để biết thêm IPO là gì, cũng như những rủi ro và quy tắc liên quan đến hình thức đầu tư này.
1. IPO là gì?
IPO được viết tắt từ Initial Public Offering ban đầu có nghĩa là “Phát hành lần đầu ra công chúng”. Thuật ngữ này được sử dụng để chỉ một công ty huy động vốn rộng rãi từ công chúng thông qua việc phát hành cổ phiếu lần đầu và đưa lên sàn giao dịch chứng khoán. Trong đó, công chúng được hiểu là tập hợp các nhà đầu tư có giá trị chào bán chứng khoán đủ lớn. Sau khi phát hành lần đầu ra công chúng, công ty cổ phần sẽ chính thức trở thành công ty đại chúng hoặc công ty cổ phần đại chúng.
2. Mục đích của hoạt động IPO là gì?
Nhu cầu tăng vốn đối với một công ty luôn được ưu tiên hàng đầu, để công ty có thể mở rộng quy mô, phạm vi hoạt động và phát triển, giúp đẩy nhanh doanh thu hiệu quả hơn. Phát hành và niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán chính là cách tốt nhất để tăng vốn cũng như tạo ra nhiều cơ hội tài chính. Hình thức cổ phần hóa này còn giúp người lao động trong công ty sở hữu một lượng cổ phần nhất định từ công ty.
3. Cách phân bổ cổ phiếu IPO như thế nào?
Có nhiều đối tượng nhà đầu tư khác nhau khi nói đến hình thức đầu tư IPO. Điều này bao gồm:
- Những người mua hợp pháp đủ điều kiện (QIB)
- Nhà đầu tư phi tổ chức (NII)
- Nhà đầu tư cá nhân bán lẻ (RII)
Việc phân bổ cổ phần khác nhau đối với tất cả các nhóm trên trong một đợt IPO. Nhà đầu tư cá nhân được xếp vào nhóm thuộc loại cuối là: Nhà đầu tư cá nhân bán lẻ (RII).
Nhà đầu tư cá nhân sẽ được phép đầu tư vào các lô nhỏ trị giá 10.000-15.000 Rs. Người chơi có thể đăng ký tối đa 2 lakh Rs trong một lần IPO. Tổng nhu cầu về cổ phiếu trong danh mục bán lẻ được đánh giá bằng số lượng đơn đăng ký nhận được. Nếu nhu cầu nhỏ hơn hoặc bằng số lượng cổ phiếu trong danh mục bán lẻ, người chơi được cung cấp toàn bộ cổ phiếu.
Khi nhu cầu lớn hơn phân bổ, nó được gọi là đăng ký quá mức. Nhiều lần IPO có thể được đăng ký quá mức 5 lần. Điều này có nghĩa là nhu cầu về cổ phiếu vượt quá cung gấp 5 lần.
Trong trường hợp này, cổ phiếu trong danh mục bán lẻ được chào bán cho các nhà đầu tư trên cơ sở bốc thăm. Đây là một quy trình được vi tính hóa để đảm bảo việc phân bổ cổ phần cho các nhà đầu tư một cách công bằng.
4. Tại sao IPO trở thành công cụ kinh doanh hiệu quả?
Hình thức IPO trở thành công cụ kinh doanh hiệu quả đối với các công ty bởi:
- Khẳng định nguồn lực cũng như vị thế của doanh nghiệp trước công chúng, góp phần gia tăng giá trị và uy tín thương hiệu.
- Giúp công ty huy động một lượng vốn lớn từ nhiều nhà đầu tư trong cộng đồng để mở rộng quy mô, phạm vi hoạt động.
- Quá trình IPO mang nhiều giá trị hơn so với việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp.
- Hoạt động cổ phần hóa góp phần thu hút nguồn nhân lực tiềm năng, tạo ra đội ngũ cán bộ có năng lực.
- Quá trình IPO được coi là bước đệm cho các thương vụ mua bán và sáp nhập tiềm năng của các doanh nghiệp nhỏ.
5. Điều kiện để các công ty thực hiện IPO là gì?
- Công ty triển khai IPO phải có vốn điều lệ trên sổ kế toán tại thời điểm đăng ký thủ tục IPO từ 10 tỷ đồng Việt Nam trở lên.
- Hoạt động kinh doanh của năm cuối cùng tính đến thời điểm đăng ký phát hành cổ phiếu phải có lãi.
- Phải có phương án, kế hoạch cụ thể về việc thực hiện IPO, sử dụng vốn thu được sau IPO được Hội đồng quản trị phê duyệt và cam kết chịu trách nhiệm.
- Doanh nghiệp 100% vốn nhà nước phải chuyển công ty thành công ty cổ phần.
- Doanh nghiệp trong lĩnh vực kết cấu hạ tầng phải có ít nhất 1 dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng thuộc dự án phát triển kinh tế – xã hội của Bộ, ngành, có dự án được cấp có thẩm quyền bảo lãnh, có sự bảo lãnh của các tổ chức tài chính, chứng khoán.
- Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phải đăng ký chuyển đổi thành công ty cổ phần, lập hồ sơ đăng ký IPO thông qua tư vấn của công ty chứng khoán.
6. Các phương thức chào bán IPO là gì?
Căn cứ vào luật chứng khoán, phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) được phép thông qua các phương thức sau:
- Các phương tiện thông tin đại chúng chẳng hạn như vô tuyến, radio, Internet …
- Đấu giá kiểu Hà Lan (đấu giá giảm dần): là hình thức đấu giá khi một vật phẩm được đưa ra bán với giá rất cao, thậm chí cao hơn rất nhiều so với giá trị thực tế. Sau đó, giá sẽ giảm từ từ cho đến khi một trong những đấu giá viên chấp nhận mức giá hiện tại.
- Độ an toàn được đảm bảo
- Dịch vụ với trách nhiệm cao nhất
- Mua sỉ và bán lại
- Tự phát hành
Các thủ tục pháp lý để tham gia IPO khá phức tạp với các chế tài nghiêm ngặt và rắc rối, vì vậy mỗi đợt IPO thường cần sự hỗ trợ của các công ty khác nhau. Cụ thể, tại Hoa Kỳ, các công ty luật / công ty chứng khoán / công ty kiểm toán sẽ hỗ trợ họ.
7. Các thủ tục liên quan đến IPO
- Lựa chọn ngân hàng đầu tư: lựa chọn một ngân hàng đầu tư làm nhà bảo lãnh phát hành giúp công ty thiết lập các chi tiết khác nhau như:
- Công ty hy vọng sẽ huy động được bao nhiêu tiền
- Loại chứng khoán sẽ được chào bán
- Giá ban đầu cho mỗi cổ phiếu
- Tạo bản cáo bạch Red Herring: tiếp đến, công ty cần lập “Bản cáo bạch cá trích đỏ” bao gồm hồ sơ tài chính, kế hoạch tương lai cho công ty, rủi ro tiềm ẩn trên thị trường và phạm vi giá cổ phiếu dự kiến dưới sự giúp đỡ của nhà bảo lãnh phát hành.
- Phê duyệt giao dịch chứng khoán: Niêm yết là quá trình chứng khoán được phép giao dịch trên một sàn môi giới được công nhận. Để điều đó xảy ra, công ty cần được sự chấp thuận của sàn giao dịch.
- Đăng ký cổ phiếu: công ty sẽ cung cấp cổ phần cho các nhà đầu tư. Việc này được thực hiện vào những ngày được chỉ định trong bản cáo bạch. Những trader muốn đăng ký mua cổ phần phải điền và gửi đơn đăng ký IPO.
- Danh sách: Cổ phiếu được phân bổ cho những trader khác nhau dựa trên nhu cầu và giá niêm yết trong đơn đăng ký IPO của họ. Khi điều này được thực hiện, trader nhận được cổ phiếu được ghi có vào tài khoản của họ.
8. Rủi ro khi triển khai IPO là gì?
- Tính minh bạch tối đa của thông tin khiến công ty khó kiểm soát tất cả các thông tin được công khai và hệ lụy của giá trị thông tin.
- Áp lực duy trì sự tăng trưởng của công ty sẽ rất lớn trước sự đầu tư từ thị trường và các cổ đông.
- Các chi phí được đề cập tăng lên, bao gồm phí phát hành, trung gian, kế toán, tư vấn, ngân hàng đầu tư …
- Việc chia sẻ và mất quyền kiểm soát hoạt động của công ty phải vượt qua điểm 0 từ các cổ đông.
- Hội đồng quản trị và người quản lý của công ty chịu trách nhiệm về nhiều luật, quy định, báo cáo công khai …
Phần kết
Những kiến thức trên cũng phần nào giúp bạn đọc hiểu thêm về IPO là gì? Thông qua hình thức đầu tư này, người tham gia có nhiều cơ hội để thu được lợi nhuận lâu dài. Chúc các bạn thành công!
