Giá dầu thế giới đã có cú bứt phá mạnh trong phiên thứ Năm, ghi nhận mức tăng trong ngày lớn nhất hơn bốn tháng qua. Dầu WTI tăng 5,6% lên 62 USD/thùng, còn dầu Brent leo lên 66 USD/thùng. Nguyên nhân chính là do Mỹ bất ngờ áp lệnh trừng phạt lên hai tập đoàn dầu khí lớn nhất của Nga, thổi bùng lo ngại thiếu hụt nguồn cung toàn cầu.
Mỹ ra đòn mạnh tay với ngành dầu mỏ Nga
Ngày 22/10/2025, chính quyền Tổng thống Donald Trump chính thức áp lệnh trừng phạt Rosneft và Lukoil, hai tập đoàn sản xuất tổng cộng khoảng 3,1 triệu thùng/ngày, tương đương gần 50% lượng xuất khẩu dầu của Nga và 5% nguồn cung dầu toàn cầu.
Các biện pháp bao gồm:
- Đóng băng mọi tài sản tại Mỹ của Rosneft và Lukoil
- Cấm doanh nghiệp Mỹ hợp tác với hai công ty này
- Đe dọa trừng phạt thứ cấp đối với các ngân hàng nước ngoài liên quan
- Thêm hơn 30 công ty con của Nga vào danh sách trừng phạt
Cùng thời điểm, EU cũng triển khai gói trừng phạt thứ 19, bao gồm kế hoạch cấm nhập LNG của Nga từ năm 2027.
Các nhà phân tích cho rằng đây là bước đi gây sốc, vì giá dầu tuần trước rơi xuống vùng thấp và thị trường kỳ vọng Mỹ sẽ tránh gây biến động trước bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026. Nhưng điều ngược lại đã xảy ra.
Nguy cơ sốc cung – rủi ro thị trường chưa kịp phản ánh
Ấn Độ đang nhập khoảng 1,6 triệu thùng/ngày từ Nga, trong khi Trung Quốc mua gần 2 triệu thùng/ngày.
Trước đây, chính sách áp trần giá 60 USD/thùng vẫn cho phép Nga xuất khẩu dầu rẻ hơn. Nhưng lệnh trừng phạt mới cứng rắn hơn rất nhiều:
“Nếu tiếp tục mua dầu từ Rosneft và Lukoil, doanh nghiệp sẽ đối mặt nguy cơ bị chặn khỏi hệ thống tài chính phương Tây.”
Ngay lập tức:
- Giá dầu sưởi tăng 6,8%
- Cổ phiếu dầu khí Mỹ như ExxonMobil, ConocoPhillips bật tăng
- Hợp đồng xăng và diesel leo giá vì lo thiếu nguồn cung
Trung Quốc đã tạm dừng giao dịch ngắn hạn với Nga, còn Ấn Độ đang khẩn trương tìm nguồn thay thế.
Yếu tố tiếp theo có thể làm giá dầu biến động mạnh
Mặc dù lệnh trừng phạt có hiệu lực từ ngày 21/11, tác động tâm lý đã xuất hiện ngay lập tức.
Những diễn biến cần theo dõi:
2/11: Cuộc họp OPEC+:
- Chờ đợi tín hiệu từ Arab Saudi: Liệu có tăng sản lượng để bù đắp phần nguồn cung sụt giảm?
21/11: Lệnh trừng phạt áp dụng toàn diện:
- Rủi ro thiếu hụt dầu vật chất trên thị trường toàn cầu có thể tăng mạnh.
Theo dõi hằng tuần: Giá xăng tại Mỹ:
- Nếu giá tiệm cận 3,5 USD/gallon, áp lực chính trị đối với Nhà Trắng sẽ gia tăng đáng kể.
Dữ liệu nhập khẩu của Trung Quốc và Ấn Độ:
- Thị trường chú ý liệu hai quốc gia tiêu thụ năng lượng lớn nhất châu Á có giảm mua dầu từ Nga hay không.
Trong khi đó, Nga tuyên bố đã “miễn dịch trừng phạt” và tiếp tục vận hành đội tàu dầu “bóng tối” nhằm lách chế tài để duy trì ít nhất 1 triệu thùng/ngày xuất khẩu.
Nhà đầu tư năng lượng cần chú ý gì?
1/ Rủi ro địa chính trị có thể tạo cú sốc giá bất cứ lúc nào: Giá dầu có thể biến động 5-6% chỉ trong một bản tin đột ngột.
2/ Đợt tăng này chưa phải điểm kết thúc: Càng gần thời điểm thực thi trừng phạt + họp OPEC+, càng nhiều biến động.
3/ Tác động lan tỏa sang nhiều loại tài sản: Không chỉ dầu thô, mà còn xăng, diesel và cổ phiếu dầu khí.
4/ Mọi chuyện phụ thuộc vào mức độ thực thi: Nếu Trung Quốc hoặc Ấn Độ vẫn mua dầu Nga, đà tăng có thể bị chặn lại.
Triển vọng ngắn hạn: Cơ hội lớn nhưng rủi ro cao
Các chuyên gia dự báo thị trường dầu sẽ duy trì biên độ tăng mạnh kèm biến động cao trong những tuần tới. Nếu nguồn cung từ Nga giảm rõ rệt và OPEC+ không can thiệp, giá dầu hoàn toàn có thể hướng tới các mốc cao hơn.
Ngược lại, nếu Nga lách trừng phạt thành công hoặc Mỹ nới tay vì áp lực giá xăng, đà tăng có thể hạ nhiệt nhanh.
Với nhà đầu tư, đây là giai đoạn cơ hội song hành cùng rủi ro, cần chiến lược quản trị vị thế và tin tức chặt chẽ.
