1. Tìm hiểu về Fibonacci
Dãy số Fibonacci lần đầu được Leonardo Pisano Bogollo, một nhà toán học người Ý, giới thiệu đến phương Tây vào thế kỷ 13. Dãy số này có các tính chất và tỷ lệ toán học mà ta có thể tìm thấy trong tự nhiên, như cấu trúc và sinh học.
Fibonacci có tên đầy đủ là Leonardo Pisano Bogollo (khoảng 1170 – khoảng 1250), là một nhà toán học người Ý, được xem là “nhà toán học tài ba nhất thời Trung Cổ”.
Fibonacci là 1 dãy số vô hạn các số tự nhiên, bắt đầu từ 2 số 0 và 1, các số sau đó được hình thành theo quy tắc số phía sau là tổng của 2 số liền trước nó. Dãy số này cũng có thể được bắt đầu từ 2 số 1 và 1.
Theo quy tắc này ta sẽ có dãy số: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, …
Và từ dãy số Fibonacci ông lại tiếp tục phát hiện ra TỶ LỆ VÀNG (trong tiếng Anh là The Golden Ratio) – con số thần kỳ xuất hiện trong vạn vật tự nhiên.
2. Tỷ lệ vàng là gì?
Trong toán học, hai đại lượng được xem là có tỷ lệ vàng khi tỷ số giữa đại lượng lớn trên đại lượng nhỏ bằng với tỷ số giữa tổng của 2 đại lượng trên đại lượng lớn.
Tỷ lệ vàng được ký hiệu là φ (phi), tỷ lệ này được đặt theo tên của nhà điêu khắc nổi tiếng thế giới- Phidias, ông đã ứng dụng thành công tỷ lệ vàng vào công trình đền Parthenon vĩ đại.
Phương trình như sau:
Nghiệm của phương trình này là φ = 1.6180339887….: một số vô tỷ.
Một số tính chất quan trọng liên quan đến giao dịch Fibonacci trong Forex được Admiral Markets đã tóm tắt như sau:
- Thứ nhất, nếu đem chia một số cho số đứng trước nó, ta nhận được tỷ lệ xấp xỉ bằng 1,618. Tỷ lệ này được sử dụng làm vùng cung cầu chủ chốt (key level) trong Fibonacci mở rộng. Ta sẽ học kỹ hơn về vấn đề này ở các phần sau của bài viết.
- Thứ hai, nếu chia một số cho số đứng sau nó, ta nhận được tỷ lệ xấp xỉ 0,618. Đây là tỷ lệ hình thành mức Fibonacci thoái lui 61,8%.
- Cuối cùng, nếu chia một số cho số đứng sau nó 2 vị trí, ta nhận được tỷ lệ xấp xỉ 0,382. Đây là tỷ lệ hình thành mức Fibonacci thoái lui 38.2%.
Vậy tỷ lệ vàng (1,618) được áp dụng như thế nào trong giao dịch Fibonacci? Đầu tiên, tỷ lệ vàng này được chia thành mức Fibonacci thoái lui (Fibonacci retracement) và mức Fibonacci mở rộng (Fibonacci extension) giúp nhà đầu tư xác định các điểm đảo chiều có thể xảy ra trên thị trường chứng khoán.
3. Cách giao dịch Fibonacci thoái lui
Giao dịch Fibonacci thoái lui (Fibonacci retracement) giúp trader có thể tìm ra được mức giá hỗ trợ và kháng cự mà tại đó xu hướng thị trường có thể thay đổi và sử dụng nó để thiết lập các điểm để vào lệnh. Mức thoái lui được xác định trên thị trường trước đó:
- Sau khi giá tăng mạnh, nhà giao dịch có thể đo lường xu hướng từ đáy lên đỉnh để tìm ra vị trí giá có thể phục hồi lại trước khi bật lên cao hơn và tiếp tục tăng giá.
- Tương tự, sau thời điểm giá giảm mạnh, trader có thể đo lường xu hướng từ đỉnh xuống đáy để tìm vị trí giá có thể hồi lại trước khi xuống thấp hơn và tiếp tục xu hướng giá giảm.
Để xác định mức thoái lui, nhà đầu tư có thể xem xét mô hình giá trực quan bên dưới:
Như đã đề cập ở trên, các nhà giao dịch có thể tính tỷ lệ các số trong dãy Fibonacci để tìm ra các tỷ lệ Fibonacci quan trọng như 0,618 (tương ứng mức Fibonacci thoái lui 61,8%) và 0,382 (tương ứng với mức Fibonacci thoái lui 38,2%).
Ngoài ra, như trên hình có đề cập, các tỷ lệ Fibonacci khác như 23,6% và 78,6%, cả 4 tỷ lệ Fibonacci thoái lui này được sử dụng nhiều nhất.
- Khi xu hướng thị trường tăng, mô hình mua sẽ được áp dụng. Nhà giao dịch sẽ tìm khoảng cách giá thoái lui từ X tới A (từ đáy tới đỉnh) trước khi tìm được mức hỗ trợ và bật lên cao hơn (B). Các mức hỗ trợ là Fibonacci thoái lui với tỷ lệ hồi lại từ X tới A tương ứng 23,6%, 38,2%, 61,8% hoặc 78,6%.
- Mô hình bán được áp dụng khi thị trường có xu hướng giảm. Nhà đầu tư sẽ tìm khoảng cách giá thoái lui từ X tới A (từ đỉnh tới đáy) trước khi tìm được mức kháng cự và điều chỉnh xuống thấp hơn (B). Điểm B có thể tương ứng với bất kỳ mức Fibonacci thoái lui nào được đề cập ở trên.
Ngoài việc sử dụng Fibonacci thoái lui để xác định các vị trí giá có thể sẽ đảo chiều, các trader còn dùng thêm các công cụ phân tích kỹ thuật khác như các chỉ báo kỹ thuật hoặc các mô hình giá để có thể xác định lại kết quả mà Fibonacci tìm được.
4. Cách giao dịch Fibonacci mở rộng
Fibonacci mở rộng (Fibonacci extension) cũng có thể giúp người chơi Forex tìm ra mức giá hỗ trợ và kháng cự, Fibonacci extension được sử dụng để tính khoảng cách giá có thể di chuyển sau khi mức thoái lui kết thúc. Hiểu theo cách đơn giản, nếu Fibonacci thoái lui được dùng để tìm điểm vào của xu hướng thì Fibonacci mở rộng lại được dùng để xác định điểm ra của xu hướng đó.
Tỷ lệ vàng (1,618) là tỷ lệ quan trọng nhất của dãy số Fibonacci. Đây là tỷ lệ cấu tạo nên mức Fibonacci mở rộng phổ biến nhất – mức 161,8%.
Theo như hình trên, nhìn vào xu hướng lên, trader sẽ vào điểm giá “bật lại” và đo lường mức thoái lui từ A đến B để tính khoảng cách xu hướng có thể di chuyển trước khi đến điểm C – mức 161,8%.
Trong phần xu hướng giảm, nhà đầu tư sẽ vào điểm giá “điều chỉnh” tại B và đo lường mức thoái lui từ A đến B, để tính khoảng cách xu hướng có thể di chuyển trước khi đến điểm C – mức 161,8%.
Với những nhà giao dịch dày dặn kinh nghiệm có thể sử dụng mức 161,8% để vào lệnh giao dịch đảo chiều.
Tóm lại, nhà giao dịch sử dụng Fibonacci thoái lui để tìm mức hỗ trợ & kháng cự nhằm vào lệnh giao dịch theo hướng đi của xu hướng trước đó. Nhà đầu tư sử dụng Fibonacci mở rộng để tính khoảng cách xu hướng có thể di chuyển trước khi đảo chiều và thoát lệnh giao dịch.
5. Phần mềm giao dịch Fibonacci và chỉ báo Fibonacci
Khi sử dụng phần mềm giao dịch Fibonacci, trader có thể dùng 2 nhóm chỉ báo Fibonacci để thiết lập mức thoái lui và mở rộng. Tất cả những gì trader cần làm là đo lường chu kỳ từ X tới A như ví dụ trước đó.
Sau khi người chơi Forex tính được khoảng cách từ X tới A bằng công cụ Fibonacci, phần mềm giao dịch sẽ chia khoảng cách giữa hai đường thẳng đứng bằng tỷ lệ Fibonacci (23.6%, 38.2%, 61.8%, 78.6%…) để vẽ các mức Fibonacci. Điều này nghĩa là phần mềm giao dịch Fibonaci sẽ thực hiện vẽ các mức Fibonacci thoái lui hay Fibonacci mở rộng thay cho nhà đầu tư.
Nền tảng giao dịch MetaTrader 5 giúp nhà đầu tư có thể giao dịch trên nhiều thịt rường tài chính và có nhiều tính năng hơn MT4 như: có nhiều phong cách giao dịch và khung thời gian biểu đồ hơn.
6. Cách giao dịch Fibonacci thoái lui trong MetaTrader
Trước khi tìm hiểu cách sử dụng Fibonacci thoái lui trong MetaTrader, nhà đầu tư sẽ thiết lập các mức Fibonacci theo những bước sau:
- Mở nền tảng giao dịch MetaTrader .
- Từ menu nằm trên đầu nền tảng giao dịch, chọn Insert -> Objects -> Fibonacci. Khi đó, sẽ thấy một danh sách các chỉ báo Fibonacci như hình bên dưới:
3. Công cụ Fibonacci retracement được dùng để thiết lập cả mức Fibonacci thoái lui và mức Fibonacci mở rộng. Sau khi chọn Fibonacci Retracement, con trỏ sẽ chuyển từ dấu mũi tên sang dấu cộng cùng với một số đường nằm ngang nhỏ bên dưới.
4. Sau khi nhấp chuột vào biểu đồ, nhà đầu tư sẽ thấy một ô vuông nhỏ tự động hiển thị như hình bên dưới. Ô vuông này giúp trader tùy chỉnh các mức Fibonacci:
5. Cột ‘level’ là nơi thể hiện tỷ lệ Fibonacci được lấy từ dãy số Fibonacci. Cột ‘description’ hiển thị mức Fibonacci tương ứng được áp dụng trong giao dịch. Tuy còn nhiều tỷ lệ Fibonacci khác nhưng dưới đây là những tỷ lệ được áp dụng nhiều nhất:
- Một số level và descriptions không có sẵn trên nền tảng giao dịch. Để thêm chúng, thì nhà đầu tư chỉ cần nhấn vào nút Add phía tay phải là có thể thêm vào.
7. Cách vẽ Fibonacci thoái lui theo xu hướng lên trong giao dịch Fibonacci
- Tìm khoảng cách từ X tới A (một chu kỳ lớn hoặc sóng cao hơn).
- Chọn công cụ Fibonacci Retracement từ thanh menu phía trên cùng: Insert -> Objects -> Fibonacci -> Fibonacci Retracement.
- Nhấp chuột trái và tiếp tục giữ chuột cho tới cuối chu kỳ, tại điểm đánh dấu X.
- Trong khi giữ chuột, bạn kéo đường thẳng lên đầu chu kỳ, tại điểm A.
- Khi đó chỉ báo Fibonacci sẽ tự động vẽ mức Fibonacci thoái lui trên biểu đồ như hình bên dưới:
Trong biểu đồ trên, mức Fibonacci là những đường thẳng nằm ngang và phần mô tả nằm bên phải của biểu đồ. Nhà đầu tư có thể thấy được mức X được đặt là 100 và mức A đặt là 0, mức giá thoái lui từ A xuống X là thoái lui 100%.
Trong xu hướng lên, các mức Fibonacci này hình thành các vùng hỗ trợ mà tại đó giá có thể bật cao hơn và tiếp tục xu hướng tăng lên.Ở hình trên, giá đã tìm được vùng hỗ trợ tại mức Fibonacci 38,2%. Các trader có thể dựa vào các công cụ phân tích kỹ thuật khác như mô hình giá để kiểm chứng xem mức giá có thể bật trở lại tại mức Fibonacci này hay là không.
8. Cách vẽ Fibonacci thoái lui theo xu hướng giảm trong giao dịch Fibonacci
Cũng giống như cách vẽ Fibonacci thoái lui theo xu hướng lên, chọn 1 khoảng cách từ X tới A (một chu kỳ lớn hoặc sóng thấp hơn). Các bước còn lại sẽ tương tự như vẽ Fibonacci thoái lui theo xu hướng lên.
Trong xu hướng giảm, các mức Fibonacci này hình thành các vùng kháng cự mà tại đó giá có thể điều chỉnh xuống mức giá thấp hơn và tiếp tục xu hướng giảm. Ở hình trên, giá đã tìm được vùng kháng tại mức Fibonacci 38,2%. Cũng tương tự như vậy, nhà đầu tư cũng sẽ sử dụng các công cụ kỹ thuật khác để kiểm tra xem giá có điều chỉnh xuống thấp hơn mức Fibonacci hay là không.
9. Chiến lược giao dịch Fibonacci
Những nhà giao dịch có thể áp dụng cả Fibonacci thoái lui và Fibonacci mở rộng với nhiều phong cách giao dịch khác nhau như giao dịch dài hạn, giao dịch trong ngày và giao dịch lướt sóng (Scalping). Các mức Fibo cũng được áp dụng trên nhiều thị trường tài chính như Forex, Chỉ số và Hàng Hóa, Cổ Phiếu.
Xu hướng giá trên thị trường thường xuyên thay đổi, tuy nhiên, nhà đầu tư giao dịch Fibonacci có thể sử dụng công cụ phân tích kỹ thuật để xem thị trường có thực sự biến động hay không.
Một trong những công cụ xác định giá đảo chiều phổ biến nhất là phân tích hành động giá (Price Action). Với công cụ này, nhà đầu tư sẽ nghiên cứu các thanh nến hoặc thanh bar trên biểu đồ. Nếu Fibonacci thoái lui giúp nhà giao dịch thấy được các vùng mua hoặc bán, thì hành động giá giúp trader xác định thời điểm vào lệnh mua hoặc lệnh bán phù hợp.
2 Mô hình giá dưới đây được áp dụng nhiều nhất
Như mô hình hành động gía, đây là tín hiệu tăng, cho thấy người bán đã thất bại trong việc đóng cửa thị trường với mức đáy mới và lúc này người mua quay trở lại thị trường để kết thúc giao dịch ở mức giá gần đỉnh.
Ngược lại, mô hình này cho thấy nó là 1 tín hiệu giảm, thấy rằng người mua đã thất bại trong việc đóng cửa thị trường ở mức đỉnh mới và người bán quay trở lại đóng cửa giao dịch ở mức giá gần đáy.
10. Chiến lược giao dịch Fibonacci trong Forex
10.1 Xu hướng tăng
Nhà đầu tư có thể xác định xu hướng tăng theo 2 quy tắc sau:
- Thứ nhất, xác định chu kỳ tăng (X tới A) và vẽ các mức Fibonacci thoái lui từ đáy X tới đỉnh A, bằng chỉ báo Fibonacci trên nền tảng giao dịch MetaTrader được cung cấp.
- Thứ 2, xác định hành động giá tăng, như mô hình hành động giá 1 đã nêu ở trên tại một trong các mức Fibonacci thoái lui
Cả 1 quy tắc được hiển thị trong biểu đồ giá minh họa bên dưới:
Ngoài 2 quy tắc trên, người chơi Forex có thể xác định giá mục tiêu cho giao dịch Fibonacci thông qua việc sử dụng mức Fibonacci mở rộng 161,8% làm mức giá mục tiêu bằng cách dùng công cụ Fibonacci retracement và đo lường chu kỳ từ A tới B, như hình bên dưới:
Như ví dụ ở hình trên, mức giá đã tăng cao hơn từ mô hình ‘hammer’ tại mức Fibonacci thoái lui 23,6%. Tuy nhiên, nó lại chưa đạt đến mức giá mục tiêu tại Fibonacci 161,8%. Nhà đầu tư luôn mong muốn thị trường có thể đạt tới mức giá mục tiêu. Thực tế, bất kỳ lúc nào thị trường cũng có thể đảo chiều và thay đổi xu hướng. Vì vậy, trader cần phải cẩn thận trong việc quản lý rủi ro và sử dụng các mức dừng lỗ, chốt lời hợp lý để có được lợi nhuận tốt nhất.
10.2 Xu hướng giảm
Đầu tiên chúng ta cùng bắt đầu với quy tắc giao dịch khi thị trường có xu hướng giảm:
- Xác định chu kỳ giảm (X tới A) và vẽ các mức Fibonacci thoái lui từ đỉnh X tới đáy A, bằng chỉ báo Fibonacci trên nền tảng giao dịch MetaTrader được cung cấp.
- Xác định hành động giá giảm, như mô hình hành động giá 2 tại một trong các mức Fibonacci thoái lui.
Cả 2 quy tắc này sẽ được hiển thị :
Quy tắc giao dịch thứ 3 để xác định giá mục tiêu cho giao dịch Fibonacci: là nhà đầu tư có thể sử dụng mức Fibonacci mở rộng 161,8% làm mức giá mục tiêu bằng cách dùng công cụ Fibonacci retracement và đo lường chu kỳ từ A tới B, như hình bên dưới:
Ở ví dụ này, mức giá đã đạt tới mức Fibonacci mở rộng 161.8%.
Phần kết
Bài viết trên, đánh giá sàn gửi đến bạn đọc phần nào về thuật ngữ Fibonacci cũng như cách giao dịch Fibonacci trong Forex.Khi giao dịch với chiến lược Fibonacci trong Forex, nhà đầu tư có thể kết hợp cả Fibonacci thoái lui, Fibonacci mở rộng và hành động giá để có thể thảm thiểu được rủi ro và tối đa hóa được lợi nhuận của mình.
