Cổ tức là gì? Khái niệm này các nhà đầu tư chứng khoán nhất định cần phải nắm rõ, vì nó liên quan trực tiếp đến khoản tiền lời mà bạn sẽ thu về. Vậy cổ tức trong chứng khoán nghĩa là gì? Có bao nhiêu loại cổ tức hiện nay? Cổ tức được chi trả như thế nào trong đầu tư chứng khoán? Cùng ReviewsanFX tìm hiểu chi tiết trong bài viết ngay sau đây nhé!
Cổ tức là gì?
Khái niệm về cổ tức là gì đã được nêu rõ tại Khoản 5 Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2020 như sau:
Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác.
Hiểu nôm na như thế này, khi bạn sở hữu trong tay cổ phiếu của một doanh nghiệp bất kỳ, điều này có nghĩa là bây giờ bạn đã trở thành chủ sở hữu một phần của doanh nghiệp đó. Trường hợp doanh nghiệp kinh doanh có lãi, khi đó các cổ đông sẽ nhận được một phần lợi nhuận cụ thể. Đó được gọi là cổ tức.
>> Tham khảo thêm:
- Quy trình niêm yết cổ phiếu tại thị trường chứng khoán Việt Nam
- VN Index là gì? 1 điểm VN Index bao nhiêu tiền? Cách tính điểm VN Index dễ hiểu nhất
- Tuyệt chiêu lướt sóng chứng khoán an toàn và hiệu quả cho nhà đầu tư
- Hướng dẫn cách đọc biểu đồ chứng khoán từ A – Z
Phân loại cổ tức
Cổ tức được phân làm 2 loại phổ biến là: cổ tức của cổ phần ưu đãi và cổ tức của cổ phần phổ thông. Trong đó:
Cổ tức của cổ phần ưu đãi
Theo Khoản 1 Điều 117 của Luật Doanh nghiệp 2020, cổ tức của cổ phần ưu đãi là khoản lợi nhuận mà các cổ đông nắm giữ cổ phần ưu đãi được hưởng. Thông thường, loại cổ tức này sẽ được chi trả với mức cao hơn hoặc được cam kết ổn định theo năm so với loại cổ tức dành cho cổ đông phổ thông.
Cổ tức hằng năm được chia thành 02 loại: cổ tức cố định và cổ tức thưởng. Đối với cổ tức cố định, nó sẽ không bị ảnh hưởng bởi kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Toàn bộ thông tin về mức cổ tức cố định và cách tính cổ tức thưởng đều được ghi cụ thể trên cổ phiếu ưu đãi.
Tùy thuộc vào loại cổ phần ưu đãi mà cổ đông đang sở hữu, tỷ lệ % của cổ tức sẽ khác nhau. Nhưng nhìn chung, cổ tức từ cổ phần ưu đãi thường mang lại nguồn thu nhập ổn định và cao hơn so với cổ phần phổ thông, đặc biệt là trong những năm doanh nghiệp gặp khó khăn về kinh doanh.
Cổ tức của cổ phần phổ thông
Cổ tức từ cổ phần phổ thông là phần lợi nhuận mà cổ đông nhận được sau khi doanh nghiệp đã hoàn tất nghĩa vụ tài chính và nộp đầy đủ các khoản thuế. Khoản cổ tức này không được ấn định mức chi cụ thể, mà sẽ phụ thuộc vào kết quả hoạt động kinh doanh của công ty trong từng năm.
Nhược điểm lớn nhất của cổ tức cổ phần là thiếu tính ổn định. Trong trường hợp doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính, cổ đông có thể không nhận được bất kỳ khoản cổ tức nào hoặc chỉ nhận được rất ít.
Trả cổ tức là gì?
Trả cổ tức hay còn gọi là chia cổ tức, là việc một công ty cổ phần chia một phần lợi nhuận sau thuế của mình cho các cổ đông, tương ứng với số lượng cổ phần mà họ đang nắm giữ. Đây được xem là “phần thưởng” mà công ty dành cho các nhà đầu tư đã góp vốn vào công ty.
Cổ tức được trả như thế nào?
Tại khoản 3 Điều 135 Luật Doanh nghiệp, doanh nghiệp có thể chi trả cổ tức theo hai hình thức gồm: chi trả bằng tiền mặt và chi trả bằng cổ phiếu, với nội dung cụ thể như sau:
| Cổ tức bằng tiền mặt | Cổ tức bằng cổ phiếu |
|---|---|
| Đây là hình thức phổ biến nhất, doanh nghiệp sẽ trả cho cổ đông một khoản tiền mặt tương ứng với số lượng cổ phiếu họ sở hữu. | Doanh nghiệp sẽ phát hành thêm cổ phiếu mới và chia cho cổ đông hiện hữu. Việc này giúp tăng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp và cũng là cách để doanh nghiệp giữ chân các cổ đông hiện hữu. |
Tỷ lệ chia cổ tức được quyết định bởi ai?
- Hội đồng quản trị của công ty.
- Đại hội đồng cổ đông có thể thông qua hoặc bác bỏ đề xuất chia cổ tức của Hội đồng quản trị.
Thời gian thanh toán cổ tức
Thời gian thanh toán cổ tức là khoảng thời gian từ khi một công ty tuyên bố quyết định chia cổ tức cho đến khi các cổ đông thực sự nhận được cổ tức đó. Quá trình này thường bao gồm một số mốc thời gian quan trọng mà nhà đầu tư cần lưu ý là:
- Ngày công bố (Announcement Date): Đây là ngày công ty công bố quyết định chia cổ tức, trong đó gồm có tỷ lệ chia cổ tức và thời gian chi trả.
- Ngày chốt danh sách cổ đông (Record Date): Đây là ngày mà công ty xác định những cổ đông đủ điều kiện nhận cổ tức. Cổ đông sở hữu cổ phiếu vào ngày này sẽ được nhận cổ tức.
- Ngày giao dịch không hưởng quyền (Ex-Dividend Date): Đây là ngày cổ phiếu bắt đầu giao dịch, nhưng không đi kèm với quyền nhận cổ tức. Những cổ đông mua cổ phiếu từ ngày này trở đi sẽ không nhận được ổ tức cho kỳ đó.
- Ngày thanh toán (Payment Date): Đây là ngày công ty thực hiện chi trả cổ tức cho cổ đông. thường là bằng tiền mặt cổ phiếu hoặc tài sản khác, tùy vào phương thức công ty lựa chọn.
Lợi ích của việc chi trả cổ tức
- Đối với cổ đông: Cổ tức là nguồn thu nhập thụ động cho cổ đông.
- Đối với doanh nghiệp: Việc chi trả cổ tức không chỉ góp phần giữ chân nhà đầu tư hiện tại, mà còn thể hiện tính minh bạch và sự rõ ràng trong hoạt động tài chính và kinh doanh của công ty.
Xem thông tin trả cổ tức ở đâu?
Nhà đầu tư nếu muốn tìm kiếm thông tin liên quan đến việc chi trả cổ tức thì sẽ có khá nhiều cách. Dưới đây là một số cách mà bạn có thể tham khảo:
- Cách 1: Thông tin Cổ tức Tiền mặt được Công bố qua 4 Tài liệu Thông báo, còn Thông tin Cổ tức Cổ phiếu được Công bố qua 8 Tài liệu Thông báo. Gói gọn lại gồm có:
– Nghị quyết và Biên bản Đại hội Cổ đông thường niên.
– Nghị quyết Hội đồng quản trị.
– Thông báo về ngày đăng ký cuối cùng nhận cổ tức từ trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam.
– Thông báo về Ngày đăng ký cuối cùng và ngày giao dịch không hưởng quyền nhận cổ tức của sở giao dịch chứng khoán.
– Báo cáo kết quả phát hành cổ tức, cổ phiếu của công ty.
– Thông báo nhận được tài liệu báo cáo phát hành cổ tức, cổ phiếu của Ủy ban chứng khoán nhà nước.
– Thông báo nhận được báo cáo kết quả phát hành cổ tức, cổ phiếu.
– Thông báo về ngày giao dịch niêm yết bổ sung từ cổ tức, cổ phiếu của Sở giao dịch chứng khoán.
- Cách 2: Xem trên website của Sở Giao dịch Chứng khoán: www.hsx.vn đối với Sở Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh (HOSE) hoặc www.hnx.vn đối với Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX).
- Cách 3: Xem thông tin chi trả cổ tức tại Website của Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam.
- Cách 4: Xem thông tin trả cổ tức tại Website của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
- Cách 5: Xem thông tin tại website của Công ty niêm yết.
Cách tính cổ tức
Dưới đây là 2 phương pháp chính thường được sử dụng để tính cổ tức:
Công thức tính cổ tức trên mỗi cổ phiếu
Công thức:
Cổ tức trên mỗi cổ phiếu (DPS) = Tổng cổ tức chi trả/Số cổ phiếu lưu hành
Trong đó:
- Tổng cổ tức chi trả là số tiền mà công ty quyết định chia cho cổ đông trong một kỳ.
- Số cổ phiếu lưu hành là tổng số cổ phiếu mà công ty phát hành và đang lưu hành trên thị trường.
Công thức tính tỷ suất cổ tức
Tỷ suất cổ tức có thể hiểu nôm na nó là tỷ suất sinh lời mà nhà đầu tư có thể nhận được từ cổ tức khi đầu tư cổ phiếu. Công thức tính như sau:
Tỷ suất cổ tức = (DPS / Giá một cổ phiếu) x 100%
Ví dụ: Giá cổ phiếu của doanh nghiệp X là 20.000đ/cp. Doanh nghiệp trả cổ tức với tỷ lệ 1.000đ/cp. Như vậy, tỷ suất cổ tức lúc này sẽ bằng: 1.000/20.000 x 100 = 5%.
Quy định về việc trả cổ tức của doanh nghiệp
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, việc chia cổ tức phải được thực hiện một cách hợp pháp, đúng trình tự và điều kiện đã được quy định. Doanh nghiệp không thể tự ý chi trả cổ tức nếu chưa đáp ứng đủ các yêu cầu của pháp luật.
Điều kiện trả cổ tức
Doanh nghiệp chỉ được phép chia cổ tức khi đã đáp ứng đủ các điều kiện sau đây (Theo Luật Doanh nghiệp 2020):
- Doanh nghiệp đã thực hiện trích lập các quỹ dự phòng, bù đắp khoản lỗ các năm trước đó (nếu có) và các khoản trích lập quỹ khác theo pháp luật và điều lệ công ty.
- Doanh nghiệp đã hoàn thành việc nộp các khoản thuế và các nghĩa vụ tài chính khác.
- Ngay sau khi hoàn thành việc chi trả cổ tức, doanh nghiệp vẫn đảm bảo chi trả các khoản nợ và các nghĩa vụ tài chính khác khi đến hạn.
Quy trình thực hiện trả cổ tức
Quy trình thực hiện chi trả cổ tức của các doanh nghiệp được thực hiện theo 5 bước như sau (Theo Khoản 4 Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020):
- Bước 1: HĐQT kiến nghị về thời hạn, thủ tục và mức chi trả cổ tức.
- Bước 2: Tiến hành cuộc họp đại hội đồng cổ đông thường niên để đưa ra quyết định về hình thức và mức trả cổ tức với mỗi loại cổ phần hợp lý.
- Bước 3: Lên danh sách các cổ đông được nhận cổ tức và hình thức thanh toán chậm nhất là 30 ngày trước mỗi lần trả.
- Bước 4: Gửi thông báo đến các cổ đông, chậm nhất là 15 ngày trước hạn chi trả để đảm bảo đúng địa chỉ đăng ký cổ đông trước đó.
- Bước 5: Tiến hành chia cổ tức như đã thông báo, cổ tức phải được trả trong vòng 6 tháng kể từ khi kết thúc cuộc họp đại hội đồng cổ đông.
Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt có lợi hơn?
Thực tế, các công ty thường ưa chuộng phương thức trả cổ tức bằng cổ phiếu còn nhà đầu tư lại thích việc nhận cổ tức bằng tiền mặt hơn. Nếu vậy thì, chia cổ tức bằng tiền mặt hay cổ phiếu có lợi hơn? Để xác định được cái nào tốt hơn, hãy cùng khám phá chi tiết những mặt ưu – nhược điểm của mỗi hình thức ngay sau đây:
| Tiêu chí | Hình thức chi trả bằng tiền mặt | Hình thức chi trả bằng cổ phiếu |
|---|---|---|
| Ưu điểm | – Mang lại lợi tức trực tiếp cho cổ đông. – Tăng tính thanh khoản cho khoản đầu tư. – Cổ đông có thể sử dụng tiền để chi tiêu hoặc đầu tư vào các kênh khác. |
– Giúp doanh nghiệp giữ lại vốn để tái đầu tư. – Tăng số lượng cổ phiếu đang lưu hành, giúp tăng thanh khoản cho cổ phiếu. – Tạo động lực cho cổ đông nắm giữ cổ phiếu lâu dài. |
| Nhược điểm | – Làm giảm dòng tiền của doanh nghiệp. – Có thể dẫn đến giảm giá cổ phiếu trong ngắn hạn. – Cổ đông phải chịu thuế thu nhập cá nhân đối với khoản cổ tức nhận được. |
– Pha loãng giá trị cổ phiếu. – Cổ đông không có nhu cầu nhận thêm cổ phiếu có thể bán ra, gây áp lực lên giá cổ phiếu. – Cổ đông có thể không có đủ kiến thức để quản lý số lượng cổ phiếu tăng thêm. |
| Phù hợp với ai | – Nhà đầu tư muốn thu nhập thụ động. – Nhà đầu tư có nhu cầu thanh khoản cao. – Nhà đầu tư có mức độ rủi ro thấp. |
– Doanh nghiệp muốn giữ lại vốn để tái đầu tư. – Doanh nghiệp muốn tăng thanh khoản cho cổ phiếu. – Nhà đầu tư muốn nắm giữ cổ phiếu lâu dài. |
Top doanh nghiệp trả cổ tức đều đặn 2025
Quý nhà đầu tư có thể tham khảo dưới đây là bảng danh sách các doanh nghiệp nổi bật với chính sách trả cổ tức đều đặn tối thiểu trong 5 năm gần nhất:
| STT | Mã cổ phiếu | Tên công ty | Lợi suất cổ tức trung bình (%) |
| 1 | DHA | Công ty Cổ phần Hóa An | 13% |
| 2 | VEA | Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam | 11% |
| 3 | GHC | Công ty Cổ phần Thủy điện Gia Lai | 8% |
| 4 | SMB | Công ty Bia Sài Gòn – Miền Trung | 8% |
| 5 | SED | Công ty Sách và Thiết bị Giáo dục Miền Nam | 7% |
| 6 | GAS | PV Gas | 5% |
| 7 | VNM | Vinamilk | 5% |
| 8 | FPT | FPT Corporation | 4% |
Những câu hỏi liên quan khác về cổ tức
Giữ cổ phiếu bao lâu thì được chia cổ tức?
Nhà đầu tư muốn nhận cổ tức cần sở hữu cổ phiếu trước ngày chốt danh sách cổ đông nhận quyền, còn gọi là ngày đăng ký cuối cùng.
Điều này có nghĩa là không có quy định bắt buộc về thời gian nắm giữ cổ phiếu tối thiểu để được chia cổ tức. Chỉ cần mua cổ phiếu trước ngày đăng ký cuối cùng, thì nhà đầu tư vẫn được hưởng quyền nhận cổ tức như các cổ đông khác.
1 năm trả cổ tức mấy lần?
Thông thường, các doanh nghiệp sẽ chia cổ tức ít nhất mỗi năm một lần. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp có thể chia cổ tức nhiều lần trong năm. Các yếu tố ảnh hưởng đến tần suất chi trả cổ tức của doanh nghiệp có thể kể đến như:
- Tình hình kinh doanh của công ty: Nếu công ty có kết quả hoạt động kinh doanh tích cực, có lãi nhiều và ổn định, tần suất chi trả cổ tức của họ khi đó sẽ diễn ra thường xuyên hơn.
- Tình hình thị trường: Quyết định về việc chi trả cổ tức của các công ty cũng có thể bị chi phối bởi những biến động trên thị trường chứng khoán.
- Chính sách của công ty: Chính sách chi trả cổ tức tại mỗi công ty sẽ khác nhau. có thể sẽ trả theo quý, năm hoặc không chia cổ tức.
Thu nhập cổ tức có phải chịu thuế TNCN không?
Hiện nay, khoản thu nhập từ đầu tư vốn dưới hình thức tiền mặt, thì theo quy định pháp luật phải chịu thuế TNCN là 5%/tổng giá trị thu được. Tuy nhiên, doanh nghiệp có thể tiết kiệm được khoản phí thuế này một chút nếu lựa chọn hình thức chi trả cổ tức bằng cổ phiếu.
Trả cổ tức bằng tiền về tài khoản trong bao lâu?
Khi các thủ tục và quy định niêm yết cổ phiếu được hoàn tất, thông thường thời gian nhà đầu tư nhận được tiền sẽ rơi vào khoảng tầm từ 1,5 – 2 tháng. Nhà đầu tư có thể nhận séc, chuyển khoản ngân hàng hoặc thông qua bưu điện.
Trên đây là toàn bộ những thông tin về cổ tức là gì, mong rằng sẽ giúp ích cho các bạn trên hành trình đầu tư chứng khoán. Đừng quên truy cập ReviewsanFX.com thường xuyên để xem thêm nhiều kiến thức hữu ích khác về chứng khoán bạn nhé!
